اگر سراغ محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی را بگیرید احتمالا به یک لیست بلندبالا می‌رسید. دسرهای ایرانی، بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ غذایی ما هستند و بسیاری از آن‌ها به ثبت جهانی رسیده است و در سراسر دنیا طرفداران بسیار زیادی دارد.
این خوراکی‌ها اغلب با استفاده از مواد اولیه‌ای مانند زعفران، گلاب، هل و مغزدانه‌ها تهیه می‌شوند و طعمی بی‌نظیر و عطری دل‌انگیز به سفره‌ها می‌بخشند. در این مقاله از مجله کیک و شیرینی سیرنگ، به سراغ محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی رفته‌ایم تا پای این خوراکی‌های خوش‌عطر و طعم را به خانه شما باز کنیم.
پرطرفدارترین دسر ایرانی
دسرهای ایرانی انواع مختلفی دارند و در دسته‌بندی دسرهای شیرین مانند حلوا، دسرهای گرم مانند فرنی و حریره و دسرهای سرد مثل فالوده و بستنی تقسیم می‌شوند. با این وجود در بین همه دسرها چندتایی هستند که دل از کف همه برده‌اند و حسابی نامشان خوش درخشیده است.
شله‌زرد، یکی از پرطرفدارترین دسرهای ایرانی است که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ غذایی ما دارد. این دسر که بیشتر در مناسبت‌ها و مراسم‌های مذهبی مانند ماه رمضان سرو می‌شود، از ترکیب برنج، زعفران، شکر، گلاب و خلال بادام تهیه می‌شود. رنگ طلایی و عطر زعفرانی شله‌زرد، آن را به گزینه‌ای جذاب برای پذیرایی تبدیل کرده است، تا جایی که در سال ۲۰۲۳ مجله TasteAtlas این خوراکی محبوب را به‌عنوان بهترین دسر پودینگ جهان انتخاب کرد.
فالوده شیرازی هم یکی دیگر از دسرهای پرطرفدار ایرانی است که در فصل تابستان طرفداران بسیاری دارد. این دسر خنک که از رشته‌های نشاسته‌ای در شربت یخ‌زده با طعم گلاب و لیمو تهیه می‌شود، هم در کشور خودمان بسیار محبوب است، هم در سایر کشورهای جهان به‌عنوان یک دسر سنتی ایرانی شناخته می‌شود. فالوده اغلب با شربت آلبالو یا آب‌لیمو سرو می‌شود و به دلیل خنکی و طعم ترش و شیرین‌اش، خوراکی ایده‌ئالی برای روزهای گرم تابستان است.
حلوا نیز یکی از محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی است که در انواع مختلفی مانند حلوای زعفرانی، حلوای هویج و حلوای شیر تهیه می‌شود. این دسر که از ترکیب آرد، شکر، روغن و زعفران به دست می‌آید، در مراسم‌های مختلف، از جشن‌ها تا مراسم عزاداری، جایگاه ویژه‌ای دارد. تنوع در دستور پخت حلوا، آن را به یکی از پرکاربردترین دسرهای ایرانی تبدیل کرده است. در مقاله طرز تهیه حلوای پشمکی دستورپت این نوع حلوا را به شما آموزش داده‌ایم.
دسرهای ایرانی که ثبت جهانی شدند
جالب است بدانید که بستنی سنتی ایران در جایگاه اول محبوبترین دسرهای سرد جهان قرار دارد. طبق نظرسنجی‌هایی که سایت TasteAtlas انجام داد، از میان نظرات مردم سراسر دنیا، بعد از بستنی سنتی، فالوده شیرازی در جایگاه نهم و آب‌هویج‌بستنی در جایگاه بیست‌و‌یکم خوشمزه‌ترین دسرهای سرد جهان قرار رفتند.
در کنار این دسرها، خورش ماست اصفهان به‌عنوان یکی از محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی با ۱۲۰ سال قدمت در سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث ناملموس فرهنگی ایران ثبت شد و حالا چند سالی است یک قدم فراتر رفته است. این دسر اصیل، شیرین و طلایی در آبان‌ماه ۱۴۰۳ در فهرست جهانی میراث ناملموس ایران در سطح جهانی قرار گرفت و موفق به دریافت نشان جغرافیایی بین‌المللی از آژانس جهانی مالکیت معنوی شد.
دسرهای ساده ایرانی برای مهمانی
برای پذیرایی در مهمانی‌ها، انتخاب یک دسر ایرانی برای مهمانی که هم زیبا باشد و هم طعمی به‌یادماندنی داشته باشد، اهمیت زیادی دارد. در ادامه، چند دسر مناسب برای مهمانی‌ها را به شما معرفی کرد‌ه‌ایم:
باقلوا یزدی: این شیرینی سنتی که از لایه‌های خمیر یوفکا، شکر، زعفران و مغزهایی مانند پسته و بادام تهیه شده است، گزینه‌ای مجلسی و شیک برای پذیرایی در مهمانی‌های لوکس است. باقلوا یزدی به دلیل ظاهر زیبا و طعم شیرین و معطر، در مهمانی‌های رسمی و جشن‌هایی مانند عید نوروز بیشتر سرو می‌شود.
مسقطی شیرازی: مسقطی، یکی از دسرهای سنتی جنوب ایران از نشاسته، شکر، گلاب و زعفران تهیه شده و با خلال پسته یا بادام تزئین می‌شود. این دسر هم به خاطر بافت نرم و طعم ملایم، انتخابی عالی برای مهمانی‌های خانوادگی است.
رنگینک: این دسر سنتی بوشهری که از خرما، آرد سوخاری، گردو و دارچین تهیه می‌شود، یک خوراکی مقوی و خوشمزه برای مهمانی‌های خودمانی است. رنگینک به خاطر اینکه نیازی به پخت ندارد و آماده‌سازی آن بسیار راحت است برای میان‌وعده و پذیرایی در مهمانی گزینه‌ای عالی است.
انواع دسر ساده و کم‌هزینه
چندتا از دسرهای ایرانی برای افرادی که به دنبال دسر ساده و کم‌هزینه هستند، گزینه مناسبی است؛ چون با مواد اولیه در دسترس و روش تهیه آسان، به‌راحتی آماده می‌شوند. در ادامه، چند نمونه از این دسرها را معرفی می‌کنیم:
فرنی: فرنی یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین دسرهای ایرانی است که از ترکیب شیر، آرد برنج، شکر و گلاب تهیه می‌شود. این دسر سبک و سالم در اصفهان با شیره انگور سرو می‌شود که طعمی متفاوت به آن می‌بخشد. فرنی را می‌توان با پودر دارچین یا خلال بادام تزئین کرد تا ظاهری زیباتر داشته باشد.
شیربرنج: شیربرنج، دسری نوستالژیک و پرطرفدار، از ترکیب برنج، شیر، شکر و هل تهیه می‌شود. این دسر بسیار راحت درست می‌شود و برای سرو در دورهمی‌های خانوادگی انتخابی عالی است. شیربرنج را می‌توان با گلاب و پسته تزئین کرد تا مجلسی‌تر شود.
باسلوق (راحت‌الحلقوم): این شیرینی ژله‌ای که از نشاسته، شکر، گلاب و ژلاتین تهیه می‌شود، یکی از دسرهای ساده و کم‌هزینه ایرانی است. باسلوق را می‌توان در رنگ‌های مختلف و با طعم‌های متنوع تهیه کرد و به‌عنوان یک میان‌وعده شیرین در کنار چای سرو نمود.
انواع دسرهای مجلسی
خیلی وقت‌ها ما به دنبال دسرهای مجلسی ایرانی هستیم تا بتوانیم آن‌ها در مراسم‌های خاص و مهمانی‌های لاکچری برای مهمان سرو کنیم. ایرانیان در مراسم‌های خاص مانند نوروز نیز با دسر پذیرایی می‌کنند و می‌توانید طرز تهیه دسر مناسب شب عید را بخوانید و برای مهمانی‌هایتان برنامه‌ریزی بهتری داشته باشید. همچنین در ادامه، چند دسر مجلسی ایرانی معرفی شده است:
زولبیا و بامیه: این دو شیرینی سنتی که به‌ویژه در ماه رمضان محبوبیت زیادی دارند، از پرطرفدارترین دسرهای مجلسی ایرانی هستند. زولبیا از ترکیب نشاسته، ماست، آرد و زعفران تهیه می‌شود و پس از سرخ شدن در شربت غلیظ زعفرانی غوطه‌ور می‌گردد. بامیه نیز با خمیری سبک و شربت زعفرانی تهیه می‌شود و طعمی شیرین و دلپذیر دارد.
گز: حتما در سفر به شهرهای اصفهان، کرمان و شهرکرد با این دسر شیرین و پر مغز آشنا شده‌اید. گز از ترکیب سفیده تخم‌مرغ، شکر، گلوکز، عصاره انگبین یا ترنجبین و مغزهایی مثل پسته یا بادام تهیه می‌شود. این خوراکی شیرین نیز معمولا با چایی سرو شده و در مهمانی‌های لوکس جایگاه ویژه‌ای دارد.
حلوای سه آرد: این حلوای مجلسی که از ترکیب سه نوع آرد گندم، برنج و نخودچی تهیه می‌شود، بافتی نرم و طعمی متفاوت دارد. حلوای سه آرد اغلب در مراسم‌های خاص مانند عروسی‌ها و مجالس ترحیم‌ها سرو و با خلال پسته و بادام تزیین می‌شود.
بستنی سنتی: بستنی زعفرانی از شیر، خامه، زعفران و هل تهیه می‌شود و یکی از دسرهای مجلسی و خاص ایرانیان است که طرفداران زیادی دارد. این دسر همیشه خوش‌خوراک است و در همه‌جا پیدا می‌شود، اما در مراسم‌های عروسی و جشن‌ها با تزیین ویژه مغزیجات سرو می‌شود.
تاریخچه و اهمیت دسرهای ایرانی
دسرهای ایرانی ریشه در تاریخ باستانی این سرزمین دارند. طبق گفته‌های هرودوت، مورخ یونانی، ایرانیان از اولین مردمانی بودند که پس از وعده‌های غذایی اصلی، خوراکی‌های شیرین مصرف می‌کردند. بعدها با شکل‌گیری ارتباطات بین کشورها، جاده ابریشم نقش مهمی در تبادل مواد اولیه و دستور پخت دسرها بین ایران و سایر فرهنگ‌ها پیدا کرد. موادی مانند زعفران، گلاب و هل که امروزه از ترکیبات اصلی دسرهای ایرانی هستند، از طریق این مسیر تجاری جابه‌جا شدند و در همه‌ی دنیا مورد استفاده قرار گرفتند.
محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی نه‌تنها به دلیل طعم و عطر بی‌نظیرشان، بلکه به‌دلیل ارزش غذایی بالایی که دارند مورد توجه قرار گرفته‌اند. به‌عنوان مثال، خوردن مسقطی به دلیل استفاده از زعفران و آجیل برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد سیستم عصبی توصیه می‌شود. همچنین، استفاده از مواد طبیعی مانند عسل، خرما و میوه‌های خشک در دسرهایی مانند رنگینک، ارزش غذایی این خوراکی‌ها را افزایش داده است.
نکات مهم در تهیه دسرهای ایرانی
برای تهیه دسرهای ایرانی باکیفیت، توجه به این چند نکته ضروری است:
استفاده از مواد اولیه باکیفیت: زعفران، گلاب و آجیل باکیفیت، تاثیر زیادی بر طعم و عطر دسر دارند. زعفران ایرانی به دلیل عطر و رنگ بی‌نظیرش، بهترین انتخاب برای دسرهایی مانند شله‌زرد و حلوا است.
رعایت نسبت مواد: در تهیه دسرهایی مانند فالوده یا مسقطی، رعایت دقیق نسبت نشاسته و شکر برای رسیدن به بافت مناسب ضروری است.
تزیین زیبا: تزیین دسرها با خلال پسته، بادام یا گلبرگ‌های خشک‌شده هم مزه بهتری به آن‌ها می‌بخشد، هم ظاهر دسرها را جذاب‌تر می‌کند.
مناسب فصل: در تابستان، دسرهای خنک مانند فالوده و بستنی و در زمستان، دسرهای گرم مانند حلوا و شیربرنج مناسب‌تر هستند.
کلام آخر
محبوبترین دسر و شیرینی‌های ایرانی، از شله‌زرد و فالوده شیرازی گرفته تا خورش ماست، حلوا و باقلوا یزدی، نه‌تنها بخشی از فرهنگ غذایی ایران هستند، بلکه نمادی از مهمان‌نوازی و خلاقیت آشپزی این سرزمین به شمار می‌روند. این دسرها با تنوع بی‌نظیر و طعم‌های اصیل، برای هر نوع مناسبت، از مهمانی‌های ساده خانوادگی تا مراسم‌های مجلل، گزینه‌ای مناسب ارائه می‌دهند. با یادگیری طرز تهیه انواع دسر ساده و کم‌هزینه و دسرهای مجلسی، می‌توانید لحظات شیرین و به‌یادماندنی برای خود و عزیزانتان خلق کنید.
.png)