اگر به شرینی و کیک‌پزی علاقه داشته باشید یا فقط کانال‌های تلویزیون و صفحه‌های مجازی مربوط به آشپزی و قنادی را گهگاه دیده باشید، اسم کیک اسفنجی زیاد به گوشتان خورده است. کیک اسفنجی، پایه بسیاری از کیک‌ها و شیرینی‌هایی است که ما به صورت روزمره مصرف می‌کنیم. رولت که یکی از محبوب‌ترین انواع شرینی تر است، از نوعی کیک اسفنجی درست می‌شود و پایه اکثر کیک‌های خامه‌ای تولد و جشن‌ها هم همین کیک اسفنجی است. در این مطلب به این موضوع که کیک اسفنجی چیست می‌پردازیم. سپس انواع کیک اسنفجی ، فرق کیک اسفنجی و کیک شیفون، اینکه برای خامه‌کشی کیک اسفنجی مناسب‌تر است یا کیک شیفون، دستور پخت کیک اسفنجی ساده چیست؟ و همین طور فوت و فن‌های درست کردن کیک اسفنجی و علت پف نکردن کیک اسفنجی به علاوه کلی نکته ریز درشت دیگر درباره این نوع کیک را بررسی می‌کنیم. با مجله کیک و شیرینی سیرنگ همراه باشید:
کیک اسفنجی چیست؟
کیک اسفنجی کیکی است که با مواد اولیه آرد، شکر و تخم مرغ تهیه می‌شود و فقط گاهی در بعضی از انواع کیک اسفنجی از مقدار کمی کره یا روغن استفاده میکنند. پف کردن کیک اسفنجی برعکس بسیاری دیگر از انواع کیک، بر پایه تخمیر کننده‌ها نیست و از هم زدن بسیار زیاد تخم مرغ، حباب‌های هوای بسیار زیادی در خمیر ایجاد می‌شود که همان باعث پف کردن کیک می‌شود. کیک اسفنجی را وقتی برش می‌زنید، بافت داخلی‌اش درست مثل اسفنج دریایی متخلخل است و علت نامگذاری‌اش هم به همین دلیل است.
کیک اسفنجی به خاطر چربی بسیار کمی که دارد، قابلیت جذب بسیار زیادی دارد و برای انواع دسرها، شیرینی‌ها و کیک‌هایی که باید کیک را با انواع شربت آغشته کنند یا خامه و مواد دیگر روی سطح کیک یا لایه‌های میانی استفاده کنند بسیار مناسب است. همین طور استحکام و مقاومت بالایی دارد و به راحتی نمی‌شکند و وا نمی‌رود حتی وقتی سرد می‌شود و همین باعث می‌شود قنادها برای پایه بسیاری از شیرینی‌ها از آن استفاده کنند. مثلا برای تهیه رولت کیک اسفنجی را در سینی‌های مخصوص می‌ریزند و پس از پخت، با مقداری خامه و فیلینگ‌های مناسب، به صورت رولت در می‌آورند. ساخت رولت با کیک اسفنجی به خوبی مقاومت و در عین حال جذب بالای کیک را نشان می‌دهد.
یکی دیگر از ویژگی‌های کیک اسفنجی، که باعث پرطرفدار شدن آن میان قنادها و کیک‌پزها می‌شود، طعم ساده آن است که به راحتی با طعم‌دهنده‌های گوناگونی مثل کمی وانیل، طعم‌دهنده پرتقال و... ترکیب می‌شود و کیکی خوش‌عطر و بوتر تحویلمان می‌دهد. همین طور طعم ساده کیک اسفنجی باعث می‌شود درترکیب با انواع خامه، مربا و فراستینگ‌های دیگر بسیار لذیذ شود. همین‌طور کیک اسفنجی ماندگاری بالایی دارد و زود خراب نمی‌شود و همین هم کار را برای قنادها و کیک‌پزها ساده‌تر می‌کند.
در ادامه می‌توانید با رول کیک‌های اسفنجی سیرنگ نیز آشنا شوید.
انواع کیک اسفنجی
کیک اسفنجی از زمانی که در قرن نوزدهم پای خود را به دنیای شیرینی‌پزی باز کرد تا امروز، به شکل‌های گوناگون تغییر پیدا کرده و هر منطقه کیک اسفنجی را به شکلی خاص و برای منظوری ویژه کمی تغییر داده است. در بعضی دسته‌بندی‌ها کیک اسفنجی را به دو گروه تقسیم میکنند؛ گروهی از کیک‌های اسفنجی که در دستور پخت آن تخم مرغ را به صورت کامل و یکجا می‌زنند و گروه دیگری که زرده و سفیده تخم مرغ را جدا میکنند و هر کدام را جداگانه می‌زنند و به کیک اضافه میکنند. مواد اولیه، موارد استفاده و منطقه مبدأ کیک هم در تقسیم‌بندی‌ها دخیل است. در اینجا 8 مدل کیک اسفنجی و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها با انواع دیگر را بررسی می‌کنیم.
کیک شیفون
بسیاری از افراد کیک شیفون را با کیک اسفنجی متفاوت می‌دانند و می‌پرسند فرق کیک شیفون و کیک اسفنجی چیست؟ در حالی که شیفون یکی از انواع کیک اسفنجی است فقط کمی روغن مایع به دستور آن اضافه شده است که باعث می‌شود کیک لطافت خاصی به خود بگیرد و مخصوصا برای کیک‌ها و شیرینی‌هایی که به دمای پایین و انجماد نیاز دارند بسیار مناسب است. کیک شیفون عطر و بوی خاصی ندارد به خاطر همین آن را با مقدار زیادی میوه و کرم‌های میوه‌ای و شکلات تزیین میکنند تا خوشمزه‌تر شود. کیک شیفون از انواع کیک‌های اسفنجی است که با جدا کردن سفیده و زرده تخم مرغ آماده می‌شود. ممکن است از مقدار کمی بیکینگ پودر هم برای هوادهی بیشتر به کیک شیفون استفاده شود.
کیک جنوایز
کیک جنوایز بسیار شبیه به کیک اسفنجی اصلی است و تنها تفاوت آن مقدار کمی کره ذوب شده است که به آن اضافه شده. این کیک با عطر و طعم کره، بسیار لطیف و خوشمزه می‌شود و فقط اگر کره را از دستورش حذف کنیم، تبدیل به همان کیک اسفنجی ساده خواهد شد. شکلات جنوایز را با اضافه کردن مقداری پودر کاکائو به دستور اصلی تهیه میکنند. این کیک را با کره شکلات، انواع خامه و فراستینگ‌های دیگر تزیین میکنند.
کیک غذای فرشته
اولین باری که اسم این کیک خوشمزه به گوشتان می‌خورد، دلتان می‌خواهد بدانید چی باعث شده اسم به این زیبایی روی آن بگذارند. خب دلیلش بافت بسیار نرم، سبکی و رنگ سفید خالص آن است. در تهیه کیک اسفنجی غذای فرشته فقط از سفیده تخم مرغ برای خمیر شدن استفاده می‌شود. سفیده تخم مرغ را به خوبی می‌زنند تا کاملا تغییر شکل دهد و برای تثبیت آن از مقدار بیشتری شکر استفاده میکنند. مواد دیگری از جمله آرد، خامه تارتار، نمک و طعم‌دهنده‌هایی نظیر اسانس میوه‌ها هم از دیگر موادی است که برای تهیه این کیک استفاده می‌شود. کیک غذای فرشته با انواع سس‌های میوه‌ای یا کارامل بسیار خوشمزه می‌شود و با توجه به بافت نرم آن برای برش حتما باید از چاقوی دندانه‌دار مخصوص کیک استفاده شود تا کیک له و فشرده نشود.
کیک غذای شیطان
حالا که غذای فرشته را دوست داشتید، احتمالا از غذای شیطان هم خوشتان بیاید. یک کیک شکلاتی غنی و بسیار خوشمزه که با اضافه شدن پودر کاکائو و کمی آب جوش، به مواد اصلی کیک اسفنجی درست می‌شود. این کیک نسبت به باقی کیک‌های اسفنجی، تخم مرغ کمتری دارد چرا که آب جوش بخشی از وظیفه چسبندگی تخم مرغ را انجام می‌دهد. کیک غذای شیطان با فراستینگ شکلات بسیار خوشمزه می‌شود.
کیک اسفنجی ویکتوریا
در کیک اسفنجی ویکتوریا هم از کره، شکر، تخم مرغ و آرد استفاده می‌شود و تفاوت آن با کیک اسفنجی ساده به جز کره این است که آن را برای خامه‌کشی استفاده میکنند. می‌توان با مربا و خامه فرم گرفته آن را تزئین کرده یا با پودر قند آن را زیباتر کنید. نام این کیک را به افتخار ملکه ویکتوریا گذاشته‌اند چون کیک مورد علاقه این ملکه برای عصرانه بوده است.
کیک پوند انگلیسی
کیک اسفنجی کره‌ای یا کیک پوند انگلیسی که حاوی یک پوند یا 450 گرم کره، آرد، تخم مرغ و شکر است یکی از کیک‌های لطیف و بسیار خوشمزه اسفنجی است. این کیک را به صورت گرم با چای عصرانه نوش جان میکنند. می‌توانید در این کیک از تکه‌های میوه‌های مختلف استفاده کنید و یک کیک میوه‌ای خوش‌طعم داشته باشید.
کیک اسفنجی رول سوئیسی
پیش‌تر هم گفتیم که یکی از کاربردهای کیک اسفنجی برای رولت‌هاست. این کیک اسفنجی را در ورقه‌های نازک با دمای بالا می‌پزند و بسته به اینکه چه نوع رولتی آماده میکنند، طعم‌دهنده خاصی به کیک اضافه میکنند. پس از درست شدن کیک، خامه طعم‌دار را روی لایه اسفنج پخش میکنند و کیک را رول میکنند. رولاد را به روش جدا کردن سفیده و زرده تخم مرغ درست میکنند و در آن کمی هم کره ذوب شده مصرف میکنند.
کیک اسفنجی مادیرا
کیک اسفنجی مادیرا نیز شبیه کیک اسفنجی ویکتوریایی است با این تفاوت که در آن زرده و سفیده تخم مرغ را از هم جدا میکنند و با وجود سفید تخم مرغ زده شده که در مرحله آخر به مواد کیک اضافه می‌شود، حجم و بافت بسیار مناسبی دارد. کیک اسفنجی مادیرا را به صورت ساده برای کیک چای یا با انواع میوه‌های شیرین سرو میکنند.
حالا که حرف انواع کیک اسفنجی شد، شاید هوس یک میان‌وعده خوشمزه کرده باشید. مطلب میان وعده چی بخوریم را ببینید.
طرز تهیه کیک اسفنجی ساده
همان‌طور که دیدید انواع مختلف کیک اسفنجی وجود دارد که پرداختن به نحوه پخت همه آن‌ها در این مطلب نمی‌گنجد. ما برایتان ساده‌ترین و یکی از اصلی‌ترین روش‌های پخت کیک اسفنجی را آورده‌ایم.
مواد اولیه برای کیک اسفنجی ساده عبارتند از:
تخم مرغ: 1 عدد
شکر: 30 گرم
آرد: 30 گرم
برای تهیه کیک اسفنجی، ابتدا باید قالب مناسب را انتخاب کنید. پیمانه قنادی را بردارید، قالبتان را هم بیاورید، پیمانه را با آب پر کنید و درون قالب بریزید. هر تعداد پیمانه که نیاز بود آب بریزید تا آب به نصف قالب برسد، همان تعداد تخم مرغ برای آن قالب مناسب است. مثلا اگر 3 پیمانه آب ریختید و آب نصف قالب را پر کرد، شما باید 3 عدد تخم مرغ متوسط، 90 گرم آرد و 90 گرم شکر استفاده کنید.
ابتدا مواد اولیه‌تان را از یخچال دربیاورید تا کاملا با محیط هم دما شوند. حالا فر را روی دمای 175 درجه سانتی‌گراد بگذارید تا گرم شود. قالبتان را هم خشک کنید، کفش را کاغذ روغنی بگذارید یا آردپاشی کنید و دیواره‌هایش را کمی چرب کنید. وقتی خیالتان از آماده بودن قالب و فر راحت شد، به سراغ تخم مرغ‌ها بروید. تخم مرغ‌ها را بشکند و با همزن برقی انقدر بزنید که کاملا پف کند. شاید مجبور باشید 5 دقیقه مواد را بزنید. حتی بیشتر. بعد شکر را اضافه کنید و زدن مواد را انقدر ادامه دهید که کرمی به دست بیاید که شل نباشد. یعنی وقتی یک خط روی مواد پف کرده ایجاد می‌کنید تا چند دقیقه ردش بماند و محو نشود. حالا نوبت آرد است. آرد را باید خوب الک کرده باشید. حالا در دو یا سه نوبت آرد را به مواد اضافه کنید و با لیسک به آرامی مواد را مخلوط کنید. از هم زدن زیاد مواد خودداری کنید. وقتی مواد مخلوط شد وقت را تلف نکنید و خمیر را داخل قالب بریزید. قالب را کمی تکان دهید تا خمیر همه جایش به بهترین نحو پخش شده باشد. بعد درون فر می‌گذارید تا 30 تا 35 دقیقه بپزد. کیک اسفنجی شما آماده است.
در مطلب انواع کیک برای صبحانه، کلی دستور پخت کیک‌های خوشمزه دیگر وجود دارد.
دلیل پف نکردن کیک اسفنجی
خیلی از قنادها و علاقه‌مندان به شیرینی‌پزی پخت یک کیک اسفنجی درجه یک را بسیار سخت می‌دانند. اولین و مهم‌ترین نکته در این راه تمرین است. باید تمرین و آزمون و خطا کنید تا دستتان بیاید. اینجا چند دلیل پف نکردن کیک اسفنجی را برایتان بازگو کرده‌ایم:
خوب نزدن تخم مرغ‌ها
پایه پف کردن کیک اسفنجی، زدن تخم مرغ تا مرز پف کردن و چند برابر شدن حجم است. وقتی به خوبی تخم مرغ‌ها را می‌زنیم و وقت کافی می‌گذاریم، کیک اسفنجی ما به خوبی پف می‌کند.
اضافه کردن نادرست آرد یا مواد خشک
اگر مرحله زدن تخم مرغ‌ها را درست انجام داده باشید، ممکن است در زمان اضافه کردن مواد خشک، مواد را بیش از حد هم زده باشید. این را به خاطر داشته باشید که باید حتما با لیسک و از یک سمت کیک را هم بزنید تا کاملا با هم مخلوط شود و کمترین آسیب به حباب‌های هوای گیر افتاده در خمیر کیک وارد شود.
بکینیگ پودر قدیمی
در ترکیب‌های اصیل‌تر کیک اسفنجی، از مخمرها و مواد شیمیایی برای پف کیک استفاده نمی‌کنند، اما در برخی دستورها و مدل‌های کیک اسفنجی از کمی بکینیگ پودر استفاده می‌شود. بیکینگ پودرتان اگر خیلی قدیمی باشد، ممکن است کارایی خود را از دست داده باشد.
باز کردن در فر در هنگام پخت
ممکن است در فر را در هنگام پخت باز می‌کنید تا ببینید وضعیت کیک در چه حال است، اما این کار با خارج شدن دمای زیاد از داخل فر، باعث آسیب رسیدن به بافت کیک و پف نکردن یا خوابیدن پف آن می‌شود.
داغ نبودن فر
فر را پیش از پختن کیک داغ کنید. داغ نبودن فر باعث می‌شود تا زمان رسیدن فر به دمای مناسب هوای داخل خمیر خارج شود و به خوبی پف نکند.
ماندن خمیر کیک بعد از درست شدن
سعی کنید بلافاصله خمیر کیک را داخل فر بگذارید و از ماندن خمیر کیک جلوگیری کنید تا پف کیک نخوابد.
نکات مهم برای تهیه کیک اسفنجی
- حتما بگذارید تا مواد به دمای اتاق برسند. رسیدن مواد به دمای اتاق برای درست شدن یک کیک اسفنجی بی‌نقص الزامی است. اگر عجله داشتید می توانید تخم مرغ‌ها را بشکنید تا زودتر به دمای اتاق برسد. همین طور می‌توانید کره را قطعه قطعه کنید تا زودتر به دمای ذوب برسد.
- در هنگام درست کردن کیک اسفنجی فاصله نیندازید. همه کارها را تند تند و پشت سر هم انجا دهید تا هوا از خمیر خارج نشود و کیکتان حالت اسفنجی خاصش را از دست ندهد.
- از ظرف‌های پلاستیکی برای زدن تخم مرغ استفاده نکنید. تخم مرغ را در ظرف فلزی بزنید تا حباب‌های هوای بیشتری تولید شود.
- تکنیکی که ممکن است خیلی شنیده باشید، فرو کردن چنگال یا خلال دندان در کیک برای مطمئن شدن از پخته شدن آن است. این کار برای پخت کیک اسفنجی خوب نیست. فقط کافی است رویه کیک را با انگشت کمی فشار دهید؛ اگر کیکتان پخته باشد، محل فشرده شده، به حالت قبلی خود برمی‌گردد.
با خواندن مطلب طرز تهیه دسر با ارده و شیره، انواع دیگر دسر را هم امتحان کنید.
کلام آخر
در این مقاله به اینکه کیک اسفنجی چیست و انواع کیک اسفنجی پرداختیم. سپس دستور پخت کیک اسفنجی ساده را آموزش دادیم و بعد هم کلی نکات و فوت و فن‌های پف کردن کیک اسفنجی را شمردیم. در ادامه هم به سوالات متداول شما درباره این نوع کیک می‌پردازیم. شما تا به حال کیک اسفنجی درست کرده‌اید؟ مشکلی با پف کردن و حالت کیک دارید؟ هر چه درباره پخت کیک اسفنجی می‌دانید با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
فرق کیک اسفنجی و کیک شیفون چیست؟
همان طور که در بخش معرفی کیک شیفون گفتیم، می‌توان از کیک شیفون به عنوان نوعی کیک اسفنجی نام برد با این تفاوت که کیک اسفنجی ساده فقط از تخم مرغ، شکر و آرد تهیه می‌شود و کیک شیفون کمی روغن مایع و بیکینگ پودر هم دارد. در نتیجه کیک اسفنجی قابلیت جذب بیشتری دارد و خشک‌تر است اما کیک شیفون لطیف‌تر است و به پوکی کیک اسفنجی ساده نیست.
برای خامه کشی کیک شیفون بهتره یا کیک اسفنجی؟
به نظر می‌رسد که بهترین کیک برای خامه‌کشی کیک اسفنجی است چرا که قابلیت جذب بیشتری نسبت به کیک شیفون دارد. استحکام بیشتر کیک اسفنجی آن را برای برش مناسب‌تر می‌کند. البته در بعضی دستورها از کیک شیفون هم برای خامه‌کشی استفاده میکنند. با توجه به ویژگی‌های هر کدام از این دو کیک که در مطلب به آن اشاره کردیم، می‌توانید یکی را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید.
علت سفت شدن کیک اسفنجی چیست؟
ممکن است دلیل سفت شدن کیک اسفنجیتان فر باشد. فر شما ممکن است دمایی کمتر یا بیشتر از آنچه نمایش می‌دهد، داشته باشد. پس اگر کیکتان سفت شد، این بار دمای فر را بالا ببرید و زمان پخت را کمتر کنید. احتمالا این کار جواب می‌دهد.
دلیل خوابیدن پف کیک اسفنجی چیست؟
ممکن است کیک در فر خوب پف کرده باشد، اما وقتی کیک را در می‌آورید پفش سریع بخوابد. یکی از پاسخ‌ها به سوال دلیل خوابیدن پف کیک اسفنجی چیست این است که وقتی کیک را از فر در می‌آورید، اختلاف دمای زیادی را تجربه می‌کند و زود سرد می‌شود. زود سرد شدن همان و خوابیدن پف کیک و سنگین شدن کیک همان. به علاوه باید همان طور که کیک داغ است، آن را از قالب خارج کنید تا از کم شدن پف کیک جلوگیری کنید.
آرد کیک اسفنجی چیست؟
در تهیه کیک اسفنجی از آرد صفر قنادی یا آرد همه کاره استفاده می‌کنیم.
پودر کیک اسفنجی چیست؟
پودر کیک اسفنجی احتمالا دارای آرد قنادی و مقداری بیکینگ پودر است تا با اضافه شدن به تخم مرغ و شکر، کیک اسفنجی خوش طعمی به شما تحویل دهد.
مواد کیک اسفنجی چیست؟
مواد اصلی کیک اسفنجی تخم مرغ، آرد قنادی و شکر است. ممکن است در بعضی انواع کیک اسفنجی از مقداری کره، روغن مایع، شیر یا آب هم استفاده شود.
مهم‌ترین نکته در پخت کیک اسفنجی عالی چیست؟
دقت، دقت و دقت. هر چه با دقت و توجه بیشتری کیک اسفنجیتان را درست کنید، نتیجه به چیزی که انتظار دارید نزدیک‌تر است. از پیمانه‌های دقیق استفاده کنید، موقع پیمانه کردن از یک چاقو برای صاف کردن سر پیمانه اندازه‌گیری کمک بگیرید یا حتی از ترازو استفاده کنید. به اندازه تخم مرغ‌هایتان هم توجه کنید. این مهم‌ترین اصل در پخت کیک اسفنجی است که باعث می‌شود ترکیبی عالی از مواد داشته باشید. نکته دوم زدن تخم مرغ‌هاست که باید کامل و بی‌نقص انجام شود.
.png)