کولیکس یا همان کلوچه، عبارتی یونانی است که در واقع هم معنی خواهد بود با عبارت کوکی در زبان انگلیسی و لاتین. تاریخچه پیدایش کلوچه، به قرنها قبل بازمیگردد.
کلوچه یکی از شیرینیهای سنتی و محبوب در فرهنگ ایرانی است. تاریخچه کلوچه به دوران باستان باز میگردد و این شیرینی در طول تاریخ به شکلها و طعمهای مختلفی تولید شده است. اصل کلمه "کلوچه" از واژه "کلوچ" یا "کلوچه" در زبان یونانی برداشته شده است که به معنای "شیرینی کوچک" است.
در مناطق مختلف ایران، انواع مختلفی از کلوچهها به وجود آمدهاند که هر کدام ویژگیها و طعمهای منحصربهفرد خود را دارند. از کلوچههای شیرین با خامه یا انواع مختلف مغزها تا کلوچههای شور یا خوراکیهای سنتی، هر یک جزئی از تنوع فرهنگی و ذائقههای مختلف ایرانیان هستند. با ترکیب مواد ساده مانند آرد، شکر، روغن و مواد افزودنی مختلف، این شیرینیهای دلچسب و معروف تولید میشوند که هر نوع آنها داستانی از فرهنگ و زندگی ایرانی را روایت میکند. در همین جریان، لازم می دانیم که در ادامه بیشتر در مورد تاریخچه پیدایش کلوچه و نحوه فرآوری آن برای اولین بار، توضیحاتی را در سیرنگ در اختیار شما قرار دهیم که جالب توجه است.
تعریف دقیق کلوچه و مشتقات آن
تاریخچه پیدایش کلوچه در کتب مختلف، متفاوت روایت شده و به همین منوال، در اینترنت هم یکسان نیست.
کوکیها، کیکهای کوچک، شیرین، تخت و خشک هستند - خوراکیهای انگشتی تکنفره. اصولاً از آرد ساخته میشوند، اما ممکن است بدون آرد باشند - مانند کیکها که از سفیدههای تخممرغ یا بادام تهیه میشوند - یا از آرد بدون گلوتن مثل آرد برنج. کوکیها میتوانند نرم و تر یا خشک و ترد باشند. میتوانند بزرگ یا کوچک، ساده یا شیک باشند. ممکن است ساده باشند - کره و شکر - یا دارای ترکیبات عجیبتر و پیچیده باشند با تعداد زیادی مواد یا بهصورت ساندویچ کوکی با دولایه و مواد میانی.
چرا تاریخچه کلوچه مبهم است؟
اصولاً تاریخ دقیق و مکان دقیق تولید اولین کلوچه مشخص نیست. اما احتمالاً این خوراکی شیرین و خشک، همانند سایر محصولات آردی، ابتدا در مناطقی که از آرد استفاده میکردند، تهیه و مصرف میشد. مناطقی مانند شرق میانه و جوار در سرزمینهایی که از قرنهای باستان به کشاورزی و کشتار میپرداختند، بهعنوان جایگاه احتمالی تولید اولین کلوچهها اشاره میشود.
مصرف آرد و انواع آن از قرنهای باستان در مناطقی مانند شرق میانه و نزدیک شرق، همچون بابل، سومر و مصر شایع بود. از آرد بهعنوان ماده اصلی در تهیه نانها، خوراکیها و دسرهای مختلف استفاده میشد. احتمالاً کلوچهها نیز در این مناطق بهعنوان یک نوعی از خوراکیهای آردی و شیرین معرفی شده و سپس با گذر زمان به دیگر نقاط جهان منتقل شدهاند و تغییرات و تنوعهای مختلفی در مواد و روشهای تهیه آنها ظاهر شده است.
تاریخچه کلوچه از مصر باستان
تمدن مصر، همیشه نقش مهمی در شکلگیری هر چیزی داشته که انسانها به آن دست پیدا کردهاند؛ شیرینیها و کلوچهها از گذشتههای دور در فرهنگهای مختلف دنیا شکلگرفتهاند. تاریخچه شیرینیپزی به هزاران سال پیش، باز میگردد. برای مثال، در باستان مصر، مردم از مخمر برای فراهمکردن خمیر و تهیه نان استفاده میکردند. همچنین در دوران باستانی یونان و روم، شیرینیها و دسرها برای مراسمات مذهبی و جشنوارههای مختلف تهیه میشدند.
استفاده از شکر بهعنوان یک ماده شیرینکننده اساسی، میتواند به چین باستان بازگشته و سپس به طولانیترین سفر خود را به دیگر نقاط جهان پیدا کرده باشد. شکر در اوایل دوران میانه و باستانی به اروپا وارد شد و در طول زمان باعث تحول در شیرینیپزی شد. تولید شکر در ایالات مرکزی آسیا و هند بزرگ شد و این مناطق تبدیل به مراکز تولید شکر و شیرینیپزی شدند.
کلمه "کوکی" از کلمهای هلندی به نام "koekie" گرفته شده که به معنی "نانچیک" یا "نان کوچک" است. اصولاً، کوکیها با انواع مختلفی از مواد مانند آرد، شکر، تخممرغ و افزودنیهای مختلف تهیه میشوند و بهصورت کوچک یا مسطح پخته میشوند. از آن زمان تاکنون، شیرینیها و کلوچهها به انواع و اقسام مختلفی در سراسر جهان تکیه بر مواد محلی و سنتهای فرهنگی خاص هر منطقه، تنوع یافتهاند و به یکی از محبوبترین و مورد خلاقهترین محصولات شیرینیپزی در جهان تبدیل شدهاند.
قرن هفتم: جریانی مهم در صنعت کلوچه
در قرن هفتم، کلوچهها بهعنوان یک نوع خوراکی شیرین و خشک در اروپا معرفی شدند. این محصولات ابتدا بهعنوان خوراکیهای لوکس و ویژه شناخته میشدند که معمولاً در مراسمات و جشنهای خاص مورد استفاده قرار میگرفتند. تهیه کلوچهها در این دوران از مواد اصلی مانند آرد، شکر، کره، تخممرغ و ادویههای مختلف صورت میگرفت.
در این زمان، کلوچهها به دلیل سختی در تهیه و همچنین هزینه بالای تولید، محصولاتی بودند که بهعنوان نمادی از توانمندی و ثروت مالی فرد یا خانواده نشان داده میشدند. این کلوچهها به شکلها و طعمهای مختلفی تهیه میشدند و اغلب بهعنوان یک نشان از سلیقه و ذوق طبقه متمول یا اشرافیت موردتوجه قرار میگرفتند.
در طول زمان و با پیشرفت فرآیندهای تولید و آشپزی، کلوچهها بهمرورزمان به یکی از خوراکیهای پرمصرف و محبوب در اروپا تبدیل شدند که از مراسمات خاص تا مصارف روزمره، جایگاه خود را پیدا کردند و بهعنوان یک خوراکی معمولی و موردعلاقه در آشپزخانهها حضور داشتند.
منشأ کلوچه در تاریخ مدرن
تصور میشود اولین کوکیها کیکهای آزمایشی هستند که برای آزمایش دمای فر استفاده میشوند. قدمت آنها به قرن هفتم پس از میلاد در ایران که ایران کنونی است میرسد. آنها یکی از اولین کشورهایی بودند که نیشکر را کشت و برداشت کردند.
با جنگ و اکتشاف در نهایت شکر به منطقه مدیترانه و کشورهای اروپایی وارد شد و کلوچه هم همینطور. در پایان قرن چهاردهم، کلوچه در شهرهای اروپایی رایج بود. اولین کتابهای آشپزی از دوره رنسانس حاوی دستورالعملهای شیرینی بود.
یکی از انواع شیرینی محبوب در انگلستان دوره الیزابت، یک کلوچه مربع شکل بود که با زرده تخممرغ و ادویه تهیه میشد و روی کاغذروغنی پخته میشد. پس از انقلاب صنعتی، پیشرفتها در فناوری باعث شد تا انواع کوکیها بهصورت تجاری در دسترس باشند. اساس همه کوکیها یکسان بود: آرد گندم، شکر و چربیهایی مانند کره و روغن.
کلوچه سیستانی: اولینبار در ایران
کلوچه سیستانی یکی از خوراکیهای محلی و معروف است که در منطقه سیستان و بلوچستان ایران تهیه میشود. این کلوچهها دارای طعمی منحصربهفرد و خوشمزه هستند و بهعنوان یک الگوی خوشمزه و محبوب در این منطقه شناخته میشوند. در منابع متعددی از جمله ویکیپدیای فارسی ذکر شده که اولین خوراک کلوچه که در دنیا خلق شد، متعلق به این منطقه است که در قرن هفدهم شکل گرفت.
مواد اصلی استفاده شده در کلوچه سیستانی شامل آرد، شکر، روغن، زردچوبه و همچنین بهعنوان یک ویژگی ممتاز، آبلیمو و زعفران است. این کلوچهها به شکلهای مختلفی ساخته میشوند، اغلب بهصورت دایرهای و با استفاده از قالبهای خاصی که به آنها الگو میدهند.
طعم و حس کلوچههای سیستانی ناشی از ترکیبات متنوع مواد استفاده شده در آنهاست. زعفران برای رنگدهی و طعمدهی به آن افزوده میشود و آبلیمو نیز باعث میشود که این کلوچهها دارای یک ترشی ملایم و طعمی خاص شوند.
کلوچه سیستانی نمادی از فرهنگ و سنت غذایی این منطقه است و بهعنوان یک شیرینی محبوب در میان مردمان سیستان و بلوچستان و حتی در سراسر ایران شناخته میشود. این شیرینی به دلیل طعم منحصربهفرد، مواد اصیل و فرآیند سنتی تهیه، جزء شیرینیهایی است که همیشه جاذبه ویژهای برای مردمان و گردشگران دارند.
تمدن پیدایش کلوچهها در اروپا
کلوچهها یکی از محصولات معمول و محبوب در فرهنگ اروپایی به شمار میآیند. پیدایش این شیرینیها در اروپا به تاریخ قدیمی بازمیگردد که از دوران مختلف و تنوع فرهنگی نشئت میگیرد. در طول تاریخ، این شیرینیها با تغییر شکل و مواد اولیهای که در آنها استفاده میشده، تحول یافتهاند.
در دورههای گوناگون تاریخی، از جمله دوران رنسانس و میانههای قرونوسطی، تهیه شیرینیها از مواد مختلف و به روشهای متفاوت صورت میگرفت. از آرد، شکر، کره، تخممرغ، انواع میوه، وانیل، و اسانسهای گیاهی برای طعم و عطردهی استفاده میشد.
برخی کلوچهها در اروپای مرکزی و شمالی نیز بر اساس محصولات محلی و منطقهای مانند بادامها، گردوها و میوههای خشک محلی تهیه میشدند. در دوران معاصر نیز، کلوچههای اروپایی به شکلها و طعمهای متنوع و با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفتهتر، همچنان به بازار عرضه میشوند.
در اروپا، تاریخچه کلوچهها با آشنایی با مواد و ترکیبات مختلف در دستور غذایی و نیز با ارائه به روشهای تولید مختلف، یک سیر تکاملی داشته است که این شیرینیها را به یکی از اجزای مهم و پرطرفدار فرهنگ غذایی اروپا تبدیل کرده است.
مطالعه مقاله طرز تهیه کلوچه زنجبیلی را از دست ندهید.
انواع کلوچهها در دنیا
کلوچهها دارای دستهبندیهای مختلفی هستند و به اشکال گوناگونی در طول تاریخ عرضه شدهاند؛ تاریخچه پیدایش کلوچه به تعدد محصولاتی که در فروشگاهها و یا بازارهای سنتی میبینید، گسترانده شده است. در واقع اگر میخواهید در مورد تاریخچه پیدایش کلوچه بدانید، بهتر است که نخست با انواع آن آشنا شوید.
کلوچههای شیرین
کلوچههای شیرین یکی از خوشمزهترین و محبوبترین دسرهای آسیایی متداول هستند. این دسته از شیرینیها با طعم و انواع مختلفی در سراسر ایران و حتی در کشورهای اطراف مانند افغانستان یا ترکیه موردعلاقه قرار دارند. زمینهای که این شیرینیها را ویژه میکند، تنوع در ترکیبات و روشهای طبخ آنهاست. از کلوچههای شیرین خرما، شیرینیهایی که با خمیر شیرین و خرمای تازه یا خشک تهیه میشوند، تا کلوچههایی که با تخممرغ و روغن و برخی از اسانسها یا مواد خاص دیگر تهیه میشوند.
علاوه بر این، زیبایی و دقت در آرایش و تزیین این شیرینیها نیز جزء مهمی از سرآمد آنهاست که گاهی اوقات آن را به یک هنر تبدیل میکند. به همین دلیل، هر کلوچه شیرین میتواند علاوه بر خوشمزه بودن، در یک سفر ذوقی همراه با زیبایی و آرامش باشد.
در ادامه میتوانید مقاله طرز تهیه کلوچه سیب را بخوانید و با روش تهیه آن آشنا شوید.
کلوچههای سنتی و کلاسیک
بخش مهمی از تاریخچه پیدایش کلوچه، مبتنی بر هر منطقه است. انگار در بخشهای مختلف دنیا، هرکدام از کشورها به شکلی به منبعی از یک محصول شیرین دست پیدا کردهاند. کلوچههای سنتی بهعنوان یک قسمت از تاریخ و فرهنگ هر منطقه، در سراسر جهان یافت میشوند. در اروپا نیز انواع مختلفی از کلوچههای سنتی وجود دارند که به تاریخ و فرهنگ مردمان آن ناحیه مرتبط هستند. بهعنوانمثال، در ایتالیا میتوان به "بیسکویت"ها یا "کوکی"های مختلف اشاره کرد که در انواع مختلفی از پودر قند، کره، وانیل و مواد دیگر تهیه میشوند.
در فرانسه، "مادلن" یا "مافین" که بهصورت کیکهای کوچکی با طعم و آرایش مختلف هستند، مشهورند. در آلمان نیز "برتزل" یا "کیک مخصوص عید کریسمس" معروفاند که با موادی مانند خمیر بادام و پودر قند تهیه میشوند.
از سوی دیگر، در کشورهای شرقی مانند چین و ژاپن نیز نوعی از کلوچهها وجود دارد که به تاریخ و سنت آن منطقه پیوستهاند. این کلوچهها معمولاً با استفاده از مواد محلی مانند برنج، آرد، مربا، یا حتی برخی از گیاهان دارویی تهیه میشوند و ممکن است در آیینها یا مناسبتهای خاص مورد استفاده قرار گیرند. بهطورکلی، کلوچههای سنتی در اروپا و در سراسر جهان نشاندهنده تنوع فرهنگی و ذائقههای مختلف مردمان هر ناحیه هستند و نقش مهمی در ارتباط با تاریخ و سنتهای آنجا دارند.
کلوچههای میوهای
بهعنوان یکی دیگر از انواع شیرینیها و دسرهای متفاوت موجود در بازار دنیا، کلوچههای میوهای یکی از لذیذترین و محبوبترین انواع کلوچهها هستند که با ترکیبات متنوعی از میوهها و طعمدهندههای طبیعی تهیه میشوند. این کلوچهها معمولاً با استفاده از میوههای تازه یا خشک شده بهعنوان بخشی از داخل خود، طعم و رنگ فوقالعادهای به آنها میبخشند.
بهعنوانمثال، کلوچههای میوهای با توتفرنگی، آلو، آلبالو، سیب، هلو یا خرما تهیه میشوند که هر کدام از این میوهها طعم و خاصیتهای منحصربهفردی به کلوچه میدهند. این کلوچهها ممکن است با ترکیبات دیگری نیز تهیه شوند؛ مانند پودر پنیر، دانههای خشک مانند گردو یا بادام، و یا موادی مانند دارچین یا وانیل که به آنها طعم و بوی ویژهای میبخشد.
در ضمن، بسته به منطقه و فرهنگ، انواع مختلفی از کلوچههای میوهای وجود دارند. از کلوچههای میوهای خاورمیانه با انار یا خرما، گرفته تا کلوچههای اروپایی با توتفرنگی یا توت سیاه. این تنوع باعث شده که این کلوچهها به یکی از مورد خلاقهترین و پرطرفدارترین خوراکیها در بین طرفداران شیرینیپزی تبدیل شوند.
کلوچههای تزیینی و مراسمی
شاید اصلیترین گستره تاریخچه پیدایش کلوچه، مرتبط با تداوم ارتباط اقوام مختلف با هم باشد. کلوچههای تزیینی و مراسمی یکی از زیباترین و جذابترین انواع شیرینیها هستند که در مراسمها و جشنهای مختلف در سراسر جهان به کار میروند. این کلوچهها علاوه بر طعم لذیذ و خوشایند، به دلیل زیبایی و تزیینات خاص خود نیز موردتوجه قرار میگیرند.
تاریخچه این کلوچهها به مراسمات قدیمی و فرهنگهای مختلف بازمیگردد. در مراسمات عروسی، جشنوارههای مذهبی، سالگردها و مناسبتهای خاص، کلوچههای تزیینی بهعنوان نمادی از ثروت و شادی مورد استفاده قرار میگیرند. این کلوچهها با طراحیها و تزییناتی از جمله پودر قند، شکرآبی، نازکهای شکلاتی یا حتی طلای غذایی، به چشم خیرهکننده و زیبا تبدیل میشوند.
در فرهنگهای مختلف، کلوچههای تزیینی بهعنوان نمادهایی از مهماننوازی، خوش آمد گویی و آرمانی از زندگی شاد و خوشبختی شناخته میشوند. در برخی مناطق، مثلاً در ژاپن، کلوچههای تزیینی مانند "واگاشی" بهعنوان نمادی از هنر و زیبایی در سفرههای چای سرو میشوند.
در جشنوارهها و رویدادهای مختلف دنیا، این کلوچهها به دلیل ظاهری زیبا و طعمی خاص، نقش مهمی در جلبتوجه و شادابی مردمان دارند. این شیرینیها باتوجهبه تاریخچه و فرهنگ مردمان، نمادهایی از شادی، ثروت و زندگی خوب را نمایان میکنند و همواره بخشی جذاب و لذیذ از میزبانی و ارائه به مهمانان در جشنوارهها و مراسمات مختلف هستند.
اولین کلوچه در ایالت متحده امریکا
کلوچه بهعنوان یک نوع خوراکی شیرین، اولینبار در امریکا در دوران استعمار اروپاییان در قرن هفدهم معرفی شد. این کلوچهها با ورود مهاجران اروپایی به آمریکا، بهویژه از انگلستان، هلند، آلمان و سایر کشورها، وارد این سرزمین شدند. از ابتدای استقرار این اقوام در امریکا، مردم شروع به تهیه و پخت انواع مختلف کلوچهها کردند، از جمله کلوچههایی با طعم و اندازههای متنوع.
مواد اولیه کلوچهها نظیر آرد، شکر، کره، تخممرغ و ادویهها به کمک تکنیکهای مختلفی پخته میشدند تا کلوچههایی با طعم و بافتهای متفاوت تهیه شوند. این کلوچهها در ابتدا بهعنوان یک خوراکی لوکس و ویژه محسوب میشدند که به طور اصلی در مراسمات خاص و جشنها مورد استفاده قرار میگرفتند.
با گذر زمان و توسعه فرآیند تولید صنعتی و انبوه، کلوچهها بهعنوان یک خوراکی عامیانه و پرمصرف به بازار عرضه شدند. انواع مختلفی از کلوچهها با تغییرات در مواد و روشهای پخت به بازار آمدند، از جمله کلوچههای شکلاتی، وانیلی، مواد مختلف میوهای و حتی نسخههایی با ترکیبات سالمتر مانند کلوچههای بدون گلوتن یا با استفاده از مواد آرد کامل. بهاینترتیب، کلوچهها به یکی از خوراکیهای محبوب و پرمصرف در امریکا تبدیل شدند که از مراسمات خاص تا مصارف روزمره، بخشی اساسی از تغذیه و لذت بشری شدهاند.
کوکی یا بیسکویت: فرانسه و بازار کروسان
در فرانسه، کلوچهها یک جزو بسیار مهم و پرطرفدار از فرهنگ غذایی هستند که در سطح ملی و بینالمللی شناخته شدهاند. این شیرینیها به نام "بیسکویت" یا "کوکی" نیز شناخته میشوند و در انواع مختلفی از فرمها، طعمها و ترکیبات در دسترس هستند. بیسکویتهای فرانسوی بهعنوان یک قطعه از فرهنگ غذایی این کشور، با تنوع زیادی از کلوچههای ترشی و تلخ گرفته تا کلوچههای شیرین و خامهدار، موجودند. طعم و رایحههای مختلفی از وانیل، شکلات، کره و میوههای خشک در بیسکویتهای فرانسوی بهکاررفته است.
در این کشور، بیسکویتها بهعنوان همراهی برای چای، قهوه و شیرینیهای دیگر یا بهعنوان محصولی برای تزیین دسرها مورد استفاده قرار میگیرند. آنها معمولاً در محافل رسمی و غیررسمی و همچنین در انواع فروشگاههای قهوهخانهها و شیرینیفروشیها یافت میشوند.
باتوجهبه تنوع و متنوع بودن آنها، بیسکویتهای فرانسوی بهعنوان یکی از نمایندگان مهم فرهنگ غذایی و شیرینیپزی فرانسه شناخته میشوند و جزء محصولاتی هستند که همواره موردتوجه و علاقه مردم قرار دارند.
نقش کروسان در تاریخچه پیدایش کلوچه
کروسان یکی از محصولات شیرینیپزی محبوب و معروف فرانسوی است که بهعنوان یکی از نمادهای اصلی صبحانه و یا میانوعدههای خوشمزه شناخته میشود. این شیرینی که از جوانه روییده خمیر خانگی ساخته میشود، دارای لایههای لایهلایهای از خمیر و کره است که باعث میشود تا پس از پخت، یک سطح خارجی خوشه و کرانچی داشته باشد و در داخل آن نرمی و لطافت بینظیری ایجاد شود.
کروسان از فرآیندی تحت عنوان "توراژ" یا "لایهبندی" عبور میکند که این فرآیند شامل چندین بار خمیر زدن و فشردهسازی است. این فرآیند باعث ایجاد لایههای چندگانه در خمیر میشود که در نهایت با پخت در فر، به وجود یک ساختار بسیار خوشمزه و فوقالعاده نرم و هواپیما شکل میدهد.
از زمانی که کروسان در قرن ۱۷ در فرانسه ظاهر شد، به یکی از پرطرفدارترین شیرینیها در سراسر جهان تبدیل شده است. امروزه، میتوان طعمها و تنوعهای مختلفی از کروسان را با افزودن مواد مانند شکلات، مربا، بادام و حتی مخلوطهایی از ادویهها یا مواد خاص دیگر پیدا کرد. این شیرینی که بهعنوان نمادی از هنر و تخصص شیرینیپزی در دنیای کنونی شناخته میشود، بخش مهمی از فرهنگ غذایی و شیرینیپزی فرانسه و جهانی شده است.
اگر میخواهید با انواع کیکهای صبحانه فرانسوی آشنا شوید، به مقاله طرز تهیه کیک صبحانه فرانسوی نیز سر بزنید.
کلام آخر
در این مقاله و تحریر تاریخ، در خصوص تاریخچه پیدایش کلوچه صحبت کردیم، تاریخچهای که بحث در مورد آن بسیار است. کلوچهها بهعنوان یکی از خوراکیهای پرکاربرد و محبوب در جهان، دارای تاریخچهای فراوان هستند. ابتدا در اروپا بهعنوان نمادی از ثروت و استعداد آشپزی شناخته میشدند. ظاهراً این خوراکیها در دوران هایپر اشرافیت و نشاندادن ثروت، محصولاتی بودند که بهعنوان یک نماد از سلیقه و ذوق طبقه متمول موردتوجه قرار میگرفتند.
در طول زمان و با توسعه فرآیندهای تهیه، کلوچهها به یکی از خوراکیهای پرمصرف و موردعلاقه در جهان تبدیل شدهاند. انواع مختلفی از کلوچهها و طعمها در سراسر جهان وجود دارند که هر کدام از ترکیبات مختلفی از آرد، شکر، کره، تخممرغ و ادویهها بهره میبرند. این خوراکیها از گذشتههای دور بهعنوان نمادی از شکوفایی سلیقه و هنر آشپزی، به میان مردمان جهانی رسیدهاند و بهعنوان یکی از عناصری از فرهنگ و تغذیه انسانی محسوب میشوند.
سوالات متداول
کلوچه چیست؟
کلوچه یک نوع خوراکی شیرین و خشک است که از موادی مانند آرد، شکر، کره و تخممرغ تهیه میشود.
تاریخچه پیدایش کلوچه چیست؟
کلوچهها بهعنوان یک نوع خوراکی از قرنهای گذشته معروف هستند. ظاهراً این خوراکیها ابتدا در اروپا بهعنوان نماد ثروت و استعداد آشپزی شناخته میشدند.
انواع کلوچه کداماند؟
کلوچهها انواع متعددی دارند که از جمله آنها میتوان به کلوچههای شکلاتی، وانیلی، میوهای، بدون گلوتن، سنتی و موارد دیگر اشاره کرد.
آیا کلوچه سالم است؟
مصرف کلوچه به میزان معقول و در چارچوب تغذیه متنوع و سالم، بهطورکلی برای بسیاری از افراد مناسب است.