از محبوبترین خوراکیهایی که برای صبحانه در بین ما ایرانیها رایج است، بدون شک میتوانیم به حلوا ارده اشاره کنیم. این حلوا که البته با حلوای معمولی بسیار متفاوت است، منبعی است بسیار غنی از انواع معدنی و ویتامینهای ضروری برای بدن. درست به همین دلیل مصرف روزانه آن ميتواند به حفظ سلامت کودکان و بزرگسالان، کمک شایانی کند.
سؤالی که اکنون پیش میآید آن است که حلوا ارده از چه زمانی در بین مردم باب شد؟ اصلاً این خوراکی برای اولینبار در چه سالی درست شد و ابداعکنندگان آن چه کسانی بودند؟ در این مقاله از مجله کیک و شیرینی سیرنگ، میخواهیم دقیقاً به همین دسته از سؤالها جواب بدهیم؛ با ما همراه باشید تا نگاهی به تاریخچه حلوا ارده داشته باشیم.
آشنایی با تاریخچه حلوا
قبل از آنکه بخواهیم نگاهی به تاریخچه حلوا ارده داشته باشیم، ابتدا بهتر است که با تاریخچه خود حلوا آشنا شویم. با آگاهی از تاریخچه حلوا، بدون شک میتوانیم مسیر پرپیچوخم داستان محبوبیت این دسر خوشمزه را بیشتر درک کنیم. آنطور که تاریخچه حلوا به ما نشان میدهد، نزدیک به تمام کشورهای خاورمیانه ادعا میکنند که این دسر خوشمزه، ابداع آنها است و برای اولینبار در کشور آنها تهیه شده است.
از بین تمامی و اسناد مکتوبی که درباره تاریخچه حلوا وجود دارد، یکی از آنها از بقیه قابلقبولتر است و سندیت بیشتری دارد. این منابع اینطور بیان کردهاند که حلوا برای اولینبار در ایران و در قرن 7 میلادی درست شده است؛ در این متون اشاره شده که حلوا در حقیقت یک خوراکی شیرین بود که ار ترکیب پوره خرما با شیر تهیه میشد. در قرن 9 میلادی محبوبیت حلوا بیشتر شده و به شکلی که ما امروزه از آن میشناسیم، تبدیل شده است.
از قرن 13 میلادی به بعد، میتوان دستورهای پخت بسیاری را برای حلوای ایرانی پیدا کرد. کتابی با اسم «الطبیخ» نوشته محمد بن حسن البغدادی وجود دارد که در آن میتوان دستور تهیه حلوای اصیل ایرانی و عربی را پیدا کرد. این دستورهای پخت سالها به همان شکل که بودند، باقی ماندند و در نهایت به دست عثمانیها (ترکیه امروزی) رسیدند.
این حلوا در دربار عثمانی به دسری محبوب تبدیل و بعدها در سرتاسر خاک این امپراتوری بزرگ رایج شد. اگر هنوز بهدرستی نمیدانید که این حلوا چیست و چه ویژگیهای دارد، برای آشنایی بیشتر بهتر است که مقاله حلوا ارده چیست را در مجله سیرنگ بخوانید.
تاریخچه حلوا ارده و آغاز محبوبیت آن
اولین ملتی که حلوای سنتی ایرانی را به حلوا ارده تغییر دادند، ترکهای عثمانی بودند. آنطور که تاریخچه حلوا ارده به ما نشان میدهد، این حلوا برای اولینبار در دربار عثمانی تهیه شد و از آن زمان به بعد، در کل شهرهای این امپراتوری رواج پیدا کرد. سلطان سلیمان قانونی، یکی از مهم شاخصترین شاههای عثمانی که از قضا طولانترین مدت سلطنت را نیز داشته است، علاقه بسیار زیادی به انواع حلوا داشت.
علاقه او به حلوا آنقدر زیاد بود که دستور داد تا بخش تازهای به آشپزخانههای سلطنتی اضافه شود و نام آن را نیز «حلوا خانه» گذاشت. درست به همین دلیل، میتوانیم اینطور برداشت کنیم که آغازکننده تاریخچه حلوا ارده، آشپزهای دربار عثمانی بودهاند. علاوه بر حلوا ارده، دهها نوع حلوای دیگر نیز در این حلوا خانهها پخته و سرو میشد؛ بسیاری از حلواهای قدیمی عثمانی اکنون در کشورهای منطقه بالکان و سایر نقاط خاورمیانه، به یادگار ماندهاند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید حلوا ارده، امروزه با عنوان حلوا ترکی نیز شناخته میشود؛ دلیل آن نیز بهخوبی پیدا است، زیرا که تاریخچه حلوا ارده از امپراتوری عثمانی یا ترکیه امروزی آغاز شده است. حالا که بحث حلوا ارده در میان است، بد نیست که از فرق آن با حلوا شکری نیز آگاه باشیم. برای این منظور، توصیه میکنیم که مقاله تفاوت حلوا شکری با حلوا ارده را در مجله سیرنگ بخوانید.
تاریخچه حلوا ارده در ایران
چنان که برخی از منابع ایرانی درباره تاریخچه حلوا ارده در ایران به ما نشان میدهند، قدمت این دسر خوشمزه به زمان شاه عباس صفوی بر میگردد. روایتهایی وجود دارد که نشان میدهد شیخ بهایی به دستور شاه عباس حلوا ارده را برای اولینبار تهیه کرده است. شاه به دنبال خوراکی بود که بتواند سربازان را در فصل زمستان در زمان اردوهای جنگی سیر کند؛ شیخ بهایی نیز با ابتکار خود، این حلوا را به شاه پیشنهاد داده است.
البته همانطور که در بخشهای قبلی به آن اشاره کردیم، تاریخچه حلوا ارده و ابداع آن توسط شیخ بهایی چندان درست نیست. از نظر تاریخی، سلطنت سلطان سلیمان سالها قبل از شاه عباس بوده است. همچنین برخی از منابع اینطور نشان میدهند که نمونههای اولیه حلوا ارده در همان کتاب الطبیخ که نامش را گفتیم، ذکر شده است.
تاریخچه حلوا ارده در ایران، یعنی تولید آن به شکل مدرن امروزی، از سال 1312 شمسی آغاز شده است. اولین کسی که در ایران توانست این حلوا را به شکل عمده تولید و در بازار به فروش برساند، فردی به اسم «حاج مصیب درخشانی» بود. او پیشتر از آن که صنعت حلواسازی را وارد ایران کند، در کشور آذربایجان و شهر باکو مشغول به فعالیت بود. بعد از مهاجرت به ایران، او شغل خود را ادامه داد و صنعت حلواپزی در ایران رونق گرفت.
پس از آگاهی از تاریخچه حلوا ارده، بد نیست که از روش تهیه این خوراکی نیز اطلاع داشته باشیم. توصیه میکنیم که برای این موضوع، به مقاله حلوا ارده چگونه درست میشود در مجله سیرنگ سری بزنید.
انواع حلوا ارده اصیل
حال که از تاریخچه حلوا ارده اطلاع پیدا کردهایم، بد نیست که نگاهی به اصیلترین انواع حلوا ارده نیز داشته باشیم. از جمله معروفترین انواع این حلوای خوشمزه که امروزه در کشور ترکیه و البته در ایران خودمان نیز پیدا میشود، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
حلوا ارده پستهای
یکی از خاصترین و البته گرانترین انواع حلوا ارده میتوان به حلوا ارده پستهای اشاره کرد. در تهیه این حلوا از پودر پسته استفاده میشود و به همین دلیل مزه آن بسیار دلپذیر است.
حلوا ارده گردویی
گردو یکی از مهمترین مغزها در آشپزی ایرانی به شمار میرود و در دسرهای اصیل بسیاری از آن استفاده میشود. یکی از خوشمزهترین انواع حلوا ارده، نوع گردویی آن است که در تهیه آن از پودر گردو استفاده شده و خواص آن بسیار زیاد است.
در ادامه میتوانید به بخش حلوا ارده سیرنگ سر بزنید و با انواع حلوا اردههای خوشمزه و پرخاصیت آشنا شوید.
حلوا ارده وانیلی
از جمله قدیمیترین انواع حلوا ارده ترکی میتوان به نوع وانیلی آن اشاره کرد. برای ما ایرانیها، این نوع میتواند مزه بسیار متفاوت و خاصی داشته باشد و البته بسیار جدید باشد. توصیه میکنیم که این مورد را حتماً امتحان کنید.
حلوا ارده کاکائویی
این حلوا را میتوان از تازهترین ابداعات در زمینه حلوا ارده دانست. ازآنجایی که شکلات صبحانه بسیار محبوبیت دارد، ترکیب آن با حلوا ارده میتواند بسیار جالب باشد و نظر بسیاری از جوانان را به خودش جلب کند؛ یعنی دقیقاً همان چیزی که این حلوا انجام داده است.
کلام آخر
در این مقاله از مجله کیک و شیرینی سیرنگ، برای شما از تاریخچه حلوا ارده صحبت کردیم. دیدیم که سرآغاز انواع حلوا از ایران شروع میشود و بعدها با ورود آن به دربار عثمانی، حلوای سنتی به حلوا ارده تبدیل شد. تاریخچه حلوا ارده و تولید انبوه آن در ایران نیز از سال 1312 آغاز شده است. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد. فراموش نکنید که یکی از مهمترین دستهبندی محصولات سیرنگ را حلوا اردههای آن تشکیل میدهد، شما میتوانید انواع حلوا ارده را در بین محصولات ما پیدا کنید.